“سعید شهبازی، مدیر روابط عمومی بانک کشاورزی” : 

تعداد بازیگران حوزه فین‌تک در جهان را به‌راحتی نمی‌توان تخمین زد، ولی طبق گزارش پایگاه داده‌های استارتاپی کرانچ در سال ۲۰۲۱ حدود ۲۶هزار استارتاپ غیربانکی در بخش مالی و پرداخت در جهان فعال بوده‌اند. روندی که به شدت روبه‌رشد است؛ چنانکه مک‌کینزی که از آن به عنوان برترین شرکت مشاور مدیریت در جهان نام می‌برند پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۲۵، خدمات مالی دیجیتال سبب افزایش ۳.۷ تریلیون (هزار میلیارد) دلاری در GDP جهانی (نسبت به سال ۲۰۱۵) خواهد شد. همچنین ۹۵ میلیون شغل جدید و کاهش ۱۱۰ میلیارد دلاری کسری سالیانه دولت‌ها، از مزایای آن خواهد بود. اما بازیگران اصلی این اکوسیستم ترقی‌جو کدام فین‌تک‌ها هستند و چشم‌انداز این اکوسیستم دستخوش چه تغییراتی می‌شود؟ نوشتار در مقام پاسخ به این پرسش برآمده است.

مجله فین‌تک fintechmagazine اخیرا در مقاله‌ای با عنوان «آینده امور مالی: فین‌تک‌های که باید در سال ۲۰۲۲ تماشا کنید» به معرفی فین‌تک‌های نوپا و جوانی پرداخته که جهشی یکباره داشته و سرمایه‌های قابل توجهی جذب کرده‌اند.

Paidy فین‌تک ژاپنی که در فهرست فین‌تک‌های برتر ۲۰۲۲ جای گرفته، در سال ۲۰۰۸ شروع به کار کرده و به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد اقلام را خریداری و بعداً پرداخت کنند. اما آنچه جهش Paidy در سال‌های اخیر را سبب شد، ارائه گزینه‌های تامین مالی در Paidy برای خرید از Rakuten، بزرگترین خرده‌فروش آنلاین ژاپن و همچنین وبسایت معتبر آمازون در ژاپن بود. چنین بسته‌هایی، نگاه‌ها را به سوی Paidy جلب کرد تا جایی کاربران این پلتفرم در سال ۲۰۲۱ به ۶ میلیون نفر رسید و توانست ۱۲۰ میلیون دلار تضمین خرید برای کاربران انجام دهد. در نتیجه چنین رشدی،PayPal این فین‌تک را به مبلغ ۲.۷ میلیارد دلار خرید.

فین‌تک دیگری که سال ۲۰۲۱ در کانون توجه قرار گرفت و موفق شد سرمایه قابل توجهی را جذب کند، Rapyd است. این فین‌تک در سال ۲۰۱۵، به عنوان یک ارائه دهنده خدمات کامل پرداخت راه‌اندازی شد که خدمات فین تک را یکپارچه می‌کند. این شرکت به بازرگانان یک پلتفرم پرداخت ارائه می‌دهد که به راحتی آن را در هر برنامه یا وب سایت موجود، از جمله WordPress، Wix، و Shopify ادغام کنند. و ۳۲۰ کارمند دارد. این فین‌تک که دفتر مرکزی‌اش در انگلستان است، در سال ۲۰۲۱، موفق به جذب ۶۰۰ میلیون دلار سرمایه برای رشد کسب‌وکار خود شد.

فنرگو، فین‌تک ایرلندی هم در سال ۲۰۲۱ به مانند Rapyd موفق به جذب سرمایه ۶۰۰میلیون دلاری برای توسعه کسب و کار شده است. محصول شاخص این فین‌تک نرم افزار مدیریت چرخه زندگی مشتری (CLM) است که سازمان را قادر می‌سازد تا مشتریان را شناسایی کرده، اطلاعات آنها را مدیریت و تراکنش‌ها را به صورت آنى نظارت کند و در عین حال از چارچوب مقررات خود خارج نشود.

و در نهایت فین‌تک دیگری که در این فهرست جای گرفته یکی از بزرگ‌ترین استارتاپ‌های فین‌تک هند به نام BharatPe است. BharatPe پرداخت‌های مبتنی بر اپلیکیشن و گزینه‌های پذیرش کارت را در اختیار صاحبان مشاغل قرار می‌دهد. اما آنچه این فین‌تک را به خصوص برای کسب‌وکارهای کوچک جذاب کرده، تراکنش‌های با هزینه صفر است. محصول جذاب دیگر این فین‌تک یک راه‌حل پرداخت وام به نام ۱۲% Club است تا گزینه‌های تامین مالی جایگزین را که از طریق بانک‌های سنتی در دسترس نیستند، فعال کند. این شرکت در سال جاری ۵۴۵ میلیون دلار از سرمایه‌گذاران برای توسعه محصولات و خدمات جدید دریافت کرده است.

پیش‌بینی روند توسعه فین‌تک‌ها

مک‌کینزی موارد زیر را اتفاقاتی می‌داند که تا سال ۲۰۲۵ در روند توسعه جهانی فین‌تک مشاهده خواهد شد:

  اعتبارسنجی سنتی هنوز اثربخش‌تر از هوش مصنوعی است؛ صحبت پیرامون کاربردهای هوش مصنوعی در فینتک زیاد است، اما تا به امروز موارد اندکی رشد کرده و به درآمد رسیده‌اند. برای مثال بسیاری از استارتاپ‌های اعتبارسنجی، ادعا می‌کنند که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند (مثلاً با رصد فعالیت در شبکه‌های اجتماعی)؛ اما آنها هنوز جایگزین روش‌های سنتی اعتبارسنجی نشده‌اند. در موارد بسیاری معیارهای سنتی مانند سابقه بازپرداخت، نسبت به رفتار در شبکه‌های اجتماعی، پیش‌بینی‌کنندگان بهتری برای اعتبارسنجی هستند.

  مدل‌های کسب‌وکار قوی و اجرای خوب، بر فناوری‌های خاص و پیچیده برتری پیدا می‌کنند؛ موفق‌ترین استارتاپ‌ها شبیه ماشین‌هایی هستند که به سرعت، نوآوری تولید و با کمپین‌های پویای بازاریابی دیجیتال آن‌ها را معرفی می‌کنند. اما اغلب استارتاپ‌های موفق بدون استفاده از فناوری‌های خیلی جدید، موفق شده‌ا‌ند. فناوری‌های پیشرفته پیچیده ممکن چرخه تولید و معرفی محصول را طولانی کند.

  سرمایه‌گذاری در فین‌تک با وسواس و دقت بیشتری صورت می‌گیرد؛ سرمایه‌گذاری کلی در استارتاپ‌ها سطح بالایی دارد، اما سرمایه‌گذاران به‌طور فزاینده‌ای در موارد ثابت‌شده‌ای که در مراحل جلوتر هستند و امید بیشتری به رشد و سوددهی دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. چنانکه برخلاف افزایش کلی سرمایه‌گذاری جسورانه، سرمایه‌گذاری در فین‌تک‌هایی که در مراحل اولیه رشد هستند، بیشتر از نصف کاهش یافته و از ۱۳هزار مورد طی سه سال به حدود ۶ هزار مورد رسید.

  دیگر تجربه کاربری عالی کافی نیست؛ زمانی که بانک‌ها سایت‌های مناسبی نداشتند، جذب مشتری برای فین‌تک‌ها با داشتن اپلیکیشنی با تجربه کاربری خوب، کار دشواری نبود. اما امروزه اکثر مؤسسات مالی سنتی خدمات خوبی با بهترین طراحی‌ها ارائه می‌کنند. اکنون تجربه کاربری خوب یک «باید» است و مشتری دلایل بیشتری برای پذیرفتن پیشنهادهای جدید می‌خواهد.

  همکاری بیشتر بانک‌های سنتی و استارتاپ‌ها؛ شرکت‌های سنتی و فین‌تک‌های بیشتری به مزایای همکاری با هم پی برده‌اند. آورده فین‌تک‌ها سرعت بالاتر، تحمل ریسک بیشتر و انعطاف‌پذیری در واکنش به تغییرات بازار است؛ از آن‌سو آورده بانک‌های بزرگ و سنتی، پایگاه گسترده مشتریان است، همچنین صلاحیت‌های قانونی آنها برای استارتاپ‌ها باارزش است. بنابراین انتظار می‌رود که هر دو شکل «همکاری» و «تملک استارتاپ‌ها» افزایش یابد.

سه سناریوی پیش‌روی بانک‌ها در رابطه با فین‌تک‌ها

بانکها در واکنش به ظهور فین‌تک‌ها سه سناریو پیش رو دارند؛ نخست اینکه بانک‌ها ارتباط خود را با مشتریان حفظ می‌کنند و نوآوری‌های فینتک را به سرعت می‌پذیرند که امکان بهبود بهره‌وری را فراهم می‌آورد. این اتفاق از طریق هزینه‌های مبادله کمتر، مشتریان را به ادامه استفاده از خدمات بانک متقاعد می‌کند.

در سناریو دوم، ارتباط مستقیم بانک‌ با مشتری کم می‌شود، ولی با تدارک خدمات پلتفرمی بانکداری باز این امکان را فراهم می‌آورند که خدمات و راه‌حل‌هایی که سایران ارائه می‌کنند، با خدمات بانک قابلیت یکپارچه شدن داشته باشد و به این‌صورت ارزش‌افزوده بیشتری برای مشتری ایجاد شود. و اما در سناریو سوم، بانک‌ها ارتباط مستقیم با مشتری و جایگاه فعلی خود را به‌عنوان بنگاه‌هایی که بهترین پلتفرم‌ها را از طریق بهترین پردازش یا پیشرفته‌ترین فناوری ارائه می‌دهند، در صنعت از دست می‌دهند، ولی به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر نقش اصلی را در یکپارچه کردن زنجیره تأمین پیچیده تأمین‌کنندگان پلتفرم حفظ خواهند کرد.

در نتیجه سه رفتار مهم بانک‌ها که امکان می‌دهد از فرصت‌هایی که انقلاب دیجیتال فراروی آنها قرار داده، بهره‌برداری کنند، باز عمل کردن، همکاری و البته سرمایه‌گذاری روی فین‌تک‌هاست.